حجم جهانی هدررفت مواد غذایی ۱.۶ میلیارد تن/ ۴۰ درصد از بار بیماریهای ناشی از غذا در کودکان زیر ۵ سال
دکتر صادقیان امین، دبیر اجرایی همایش روز جهانی غذا؛ ۲۴ مهر ماه برابر با ۱۶ اکتبر توسط سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد به عنوان روز جهانی غذا نامگذاری شده است. در سراسر جهان و به منظور جلب توجه تمامی ذینفعان و نقش آفرینان در مقوله امنیت غذا این روز را با برگزاری مراسم گرامی می دارند. در کشور عزیزمان ایران هم از سنوات گذشته و هرساله سازمان غذا و دارو همایش روز جهانی غذا را با حضور حداکثری بخش های مختلف دخیل در سیستم های غذایی برگزار می نماید. همایش امسال با توجه به شعار جهانی " آب زندگی است ، آب غذاست " برنامه ریزی و در ۲۴ مهرماه ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد و امید است در تحقق اهداف مورد انتظار در امنیت، ایمنی و سلامت غذا مثمر ثمر باشد.
آب منشأ حیات است و بدون آن غذا و زندگی وجود نخواهد داشت. اولین تمدن‌ها در بین‌النهرین، مصر و ایران در اطراف این منبع گران‌بها با توسعه در سواحل رودخانه‌ها و خاک‌های غنی دشت‌های سیلابی شکل‌گرفته‌اند.
رشد سریع جمعیت، شهرنشینی، توسعه اقتصادی و تغییرات آب‌وهوایی منابع آب زمین را تحت‌فشار فزاینده‌ای قرار داده است. منابع آب شیرین به‌ازای هر نفر در دهه‌های گذشته ۲۰ درصد کاهش یافته است.
زیر بنای کشاورزی آب‌وخاک است. کشاورزی ۷۲ درصد از برداشت جهانی آب شیرین را به خود اختصاص داده است. دستیابی به امنیت غذایی در گرو برخورداری از یک سیستم پایدار غذایی می باشد و لازمه آن توجه به مدیریت هوشمند و آگاهانه در حوزه کشاورزی است.
بنا به تعریف سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد روش خوب کشاورزی عبارت است از: مجموعه‌ای از اصول برای اعمال فرایندهای تولید در مزرعه و پس از تولید است که منجر به مواد غذایی ایمن و سالم و محصولات غیر غذایی کشاورزی می‌شود.
برابر گزارش‌های جهانی موجود، تخمین زده می‌شود که ۶۹۰-۷۸۰ میلیون نفر در جهان در سال ۲۰۲۲ با گرسنگی مواجه بودند. حدود۳.۱میلیارد نفر به درجاتی از سوء تغذیه مبتلا هستند.
حجم جهانی هدررفت مواد غذایی ۱.۶ میلیارد تن تخمین زده می شود که از این میزان ۱.۳ میلیارد تن بخش قابل خوراکی آن است.
حجم کل آبی که هر ساله برای تولید مواد غذایی هدررفته مصرف می‌شود برابر با ۲۵۰ هزار متر مکعب معادل جریان سالانه آب رودخانه ولگا روسیه است.
بخش مهمی از این مواد غذایی به‌صورت زباله دفن و یکی از بزرگ‌ترین منابع انتشار گازهای گلخانه‌ای است.
پیامدهای اقتصادی مستقیم هدررفت مواد غذایی (به‌استثنای ماهی و غذاهای دریایی) سالانه بالغ بر ۷۵۰ میلیارد دلار است.
برآورد می‌شود که حدود ۱۳ درصد مواد غذایی قبل از عرضه به بازار از بین می رود و حدود ۱۷ درصد هم در سطح عرضه و مصرف هدر می رود.
کشاورزی و تغذیه یک نقطه مشترک دارند و آن هم‌غذاست. غذا یک نتیجه کلیدی از فعالیت‌های کشاورزی است و به نوبه خود یک ورودی کلیدی برای تغذیه خوب است. اما دسترسی به غذا متضمن تغذیه خوب نیست. هدف اصلی توسعه کشاورزی را باید بهبود سلامت انسان و فراتر از تامین کالری کافی دانست. سوءتغذیه و ناایمنی غذا همچنان یک چالش جدی در سراسر جهان است.
بیماری ۶۰۰ میلیون نفر پس از خوردن غذای آلوده و ۴۲۰۰۰۰ نفر مرگ و میر که منجر به از دست دادن ۳۳ میلیون سال زندگی سالم می شود نتیجه ناایمنی غذا است.کودکان زیر ۵ سال ۴۰ درصد از بار بیماریهای ناشی از غذا را به دوش می کشند و سالانه ۱۲۵ هزار مرگ و میر را برای آنان به همراه دارد.
تاثیر این همه بر اقتصاد قابل‌توجه است. کاهش بهره‌وری مرتبط با بیماریهای ناشی از غذا در کشورهای با درآمد کم و متوسط ۹۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود. هزینه سالانه درمان بیماریهای ناشی از غذا ۱۵ میلیارد دلار برآورد می‌شود.
اهمیت و جایگاه غذا در تحقق امنیت غذایی و سلامت جامعه منتج به آن گردید تا در سال ۱۴۰۲ دو سند مهم شامل سند دانش بنیان امنیت غذایی و سند ملی امنیت غذا و تغذیه به ترتیب در شورای عالی انقلاب فرهنگی و شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور به تصویب برسد. این دو سند لازم و ملزوم یکدیگر بوده و می توان گفت از جامعیت لازم و کافی برخوردار است. امید است با اجرا صحیح و بهنگام آنها شاهد تامین حدکثری امنیت غذایی و بهره مندی عادلانه آحاد مردم از سبد غذایی سالم، مطلوب و کافی که در سیاست های کلی سلامت بر آن تاکید شده است باشیم.